Eind januari 2025 openden de balies van Burgerzaken in het nieuwe gemeentehuis dat bouwbedrijf Van Wijnen Arnhem eind vorig jaar aan de gemeente heeft opgeleverd. Het duurzame en energieneutrale gebouw is ontworpen door DP6 architectuurstudio en ZENBER Architecten. Het gebouw ligt centraal tussen de Veluwezoom en de IJsselvallei en verbindt beide landschappen met elkaar. Het gemeentehuis staat in De Steeg, op een centraal punt in de zeven dorpen die samen de gemeente Rheden vormen.
Plek met veel historie
Het is een plek aan de voet van landgoed Rhederoord met veel historie. Zo stond er op deze locatie in de zeventiende eeuw een herberg en later het befaamde hotel De Engel, waar kunstenaars, schilders en schrijvers als Louis Couperus en Simon Carmiggelt ooit verbleven. Het gebouwontwerp is volgens DP6 architectuurstudio mede geïnspireerd op die rijke geschiedenis en geeft de hoofdrol aan het prachtige Gelderse landschap. Doordat het nieuwe gebouw zo’n 3.000 m² compacter is dan het oude onderkomen, zorgt dat voor meer ruimte rondom het gebouw en door een hoekverdraaiing voor een optimale oriëntatie ten opzichte van de Veluwezoom en de IJsselvallei.
Duurzaam gebouw
Het duurzame gebouw is flexibel en toekomstbestendig ontworpen door gebruik te maken van een modulair grid en hoge verdiepingshoogtes. Alles is zoveel mogelijk uitgevoerd met demontabele materialen, zodat de diverse onderdelen eventueel ook weer hergebruikt kunnen worden. De kelder van het oude gebouw is blijven zitten, daarin bevinden zich de installaties van een ijsbuffer voor energieopslag. Daarbij wordt thermische energie opgeslagen in de vorm van ijs voor verwarmings- en koelingsdoeleinden door het slimme gebruik van het faseovergangsvermogen van water en ijs. Terwijl zonnepanelen op het dak zorgen voor duurzame energieopwekking.
Ontmoetingsplek voor de inwoners
Het nieuwe gemeentehuis is niet alleen een werkplek voor ambtenaren, maar juist ook een ontmoetingsplek voor de inwoners. Met een transparante raadzaal en met in het atrium, het hart van het gebouw, een trappenlandschap dat aan beide kanten een prachtig uitzicht over de omgeving biedt. “Een echte ontmoetingsplek voor de inwoners en gemeentemedewerkers. Ik hoop dat het gebouw door zijn openheid en ruimtelijkheid bewerkstelligt dat de mensen in verbinding met elkaar komen”, schetst Richelle de Jong, projectarchitect van DP6 architectuurstudio. “Als je binnenkomt, kijk je eigenlijk meteen het hart van het gebouw in. Dan zie de tribunetrap omhoog gaan. Als bezoeker kun je ook de trap oplopen en beweeg je je naar het uitzicht, naar de Veluwezoom, naar het landgoed Rhederoord toe.” De engel bovenin de tribunetrap is afkomstig uit het voormalige ‘Hotel Den Engel’, en bevond zich ook al in het oude gemeentehuis.
Veelvuldig gebruik van hout
In dit lichte en gastvrije atrium is er ruimte voor ontmoeting tussen medewerkers, bewoners en bezoekers, om samen te werken of om een kop koffie te drinken. Hier bevinden zich de publieksfuncties, de balies, spreekkamers. De trouw- en raadzaal liggen rondom het atrium, met daarachter de semipublieke functies als het eet-werkcafé en het vergadergedeelte. De werkkamers liggen verder weg van het hart. Wat meteen in dit gastvrije en ruimtelijke hart van het gebouw opvalt, is het veelvuldige gebruik van hout, deels hergebruikt uit het oude gebouw, deels afkomstig van gekapte beukenbomen op het nabijgelegen Landgoed Middachten. Dit hout is gedroogd en gezaagd en in veel onderdelen in het gemeentehuis verwerkt. Zo is de tribunetrap bekleed met beukenhout, is de blauwgeverfde lambrisering op de eerste verdieoping opgetrokken uit beukenhout en zijn veel meubels van dit hout in het gemeentehuis te bewonderen.
Lineaire houten lamellenplafond blikvanger
Een echte blikvanger vormt het lineaire houten lamellenplafond van Hunter Douglas Architectural dat Donec Afbouw uit Deventer in alle (semi-)openbare gedeelten van het gemeentehuis heeft gemonteerd. “De uitdaging voor ons zat hem deels in de logistiek”, vertelt Vincent Broeks, directeur van Donec Afbouw. “Toen we in januari 2024 in opdracht van Van Wijnen met de afbouw begonnen, hadden we te maken met een zeer hoge relatieve vochtigheid in de eerste twee maanden, een atriumruimte vol met steigers en met een bijna gestapelde planning voor de diverse partijen, zoals de interieurbouwer en de installateurs. Dat vergde wel een goede onderlinge communicatie en afstemming, zowel in de voorbereiding als tijdens het afbouwtraject.” In de oorsponkelijke planning wilde het afbouwbedrijf voor de zomerperiode het afbouwtraject hebben afgerond, maar het werd uiteindelijk bijna eind 2024, vertelt Broeks. “Maar vooropgesteld, de samenwerking met Van Wijnen verliep prima, we konden heel veel regelen in goed overleg.”
Hergebruik western red cedar
In aanloop naar het project werd producent Hunter Douglas Architectural door DP6 benaderd om mee te denken. De gemeente Rheden had namelijk hoog ingezet op circulariteit bij dit project. “In dit geval betrof het het oude western red cedar lamellen plafond dat moest worden hergebruikt. Maar wel met een minimale brandklasse D s2 d0!”, zo geeft Jip Pulles, projectadviseur bij Hunter Douglas Architectural aan. “Samen met de aannemer zijn we gaan onderzoeken wat de mogelijkheden waren. Na de sloop van het oude plafond, bleek er zo’n 1.000 m² beschikbaar te zijn. Maar dit was massief, vrij oud en uitgedroogd en oogde brandbaar. Het verplichte testen van het hout op brandwerendheid had meer voeten in de aarde dan we vooraf hadden gedacht. Nadat er verschillende impregneermiddelvarianten waren gepasseerd, leverde een tweecomponenten coating van Sika uiteindelijk het gewenste resultaat. Wel werd het hout steeds donkerder en door de middelen steeds kostbaarder.”
Esthetisch in de buurt van hergebruikt hout
Uiteindelijk werd besloten om alleen de plafonds in de raadzaal en de trouwzaal met de hergebruikte geïmpregneerde latten uit het oude gemeentehuis te maken, in totaal zo’n 500 m². De overige 1.650 m² werden voorzien van nieuwe western red cedar fineer latten, 90 mm breed met een voeg van 30 mm. Jip: “We slaagden er in om in samenspraak met de fineermeester een hoeveelheid fineer in te kopen dat esthetisch in de buurt kwam van het hergebruikte hout. Dat blijft altijd lastig omdat het door de tijd heen verder gaat verkleuren.” Op verzoek van Donec leverde Hunter Douglas Architectural nog speciale clips aan voor de montage van het hergebruikte plafond, zodat ook daar de voeg van 30 mm kon worden gerealiseerd. Vincent: “Twee maanden voor de start van het traject hebben we bovendien met de installateur van de ledverlichting de hele optische installatie in de trouw- en raadzaal speciaal afgestemd op de voegen tussen de lamellen plafonds.”
Voorbereidend werk verzorgd
Donec verzorgde overigens niet alleen de houten lamellen plafonds. “We hebben ook veel voorbereidend timmerwerk in de constructie verzorgd. Evenals de metalen staander wanden – bekleed met onder meer Siniat Novlam en Ladura- gipsvezelbeplating – inclusief drukschotten in het hele gebouw, de brandwerende wanden in de technische ruimten, het spac- en stucwerk onder de buitenluifel en de drukschotten ter voorbereiding voor de glazen binnenwanden van Verwol. En we hebben ook de systeemplafonds in de kantoorruimtes voor onze rekening genomen.” In de voorbereiding op het project werd daar in overleg met de aannemer nog gekozen voor een Rockfon semiverdekt systeemplafond. “Gezien het flexibele karakter een veel betere keuze vanwege de uitneembaarheid door bijvoorbeeld de installateurs”, legt hij uit.
Aan de voet van de tribunetrap bekijken twee bezoekers met bewonderende blik het bereikte resultaat, terwijl de directeur van Donec Afbouw hen tevreden glimlachend gadeslaat. Terecht, want het lineaire houten lamellen plafond geeft een mooie en luxe uitstraling en draagt bij aan het ruimtelijke en verwelkomende karakter van de openbare ruimtes in het nieuwe gemeentehuis.
Bouwpartners
Opdrachtgever: Gemeente Rheden
Aannemer: Van Wijnen, Arnhem
Architect: DP6 archictectuurstudio, Delft / ZENBER Architecten, Amsterdam
Fabrikant ms-wanden: Siniat, Farmsum
Fabrikant glazen wanden: Verwol, Opmeer
Fabrikant systeemplafond: Rockfon, Roermond
Fabrikant lamellen plafond: Hunter Douglas Architectural, Rotterdam
Montage plafonds: Donec Afbouw, Deventer
Foto’s ScagliolaBrakee